همه چیز در مورد التهاب لثه: از علائم و علل تا پیشگیری و درمان
التهاب لثه (gingivitis) که با نام ژنژژویت نیز شناخته می‌شود، وضعیتی شایع است که در صورت عدم درمان، می‌تواند به مشکلات جدی دهان و دندان منجر شود.
لبخند زیبا و سلامت دهان و دندان، اعتماد به نفس شما را بالا می‌برد و بر سلامت کلی بدن نیز تأثیر می‌گذارد. یکی از ارکان اصلی داشتن دندان‌های سالم، لثه‌های سالم است.
این مقاله، راهنمای جامعی در مورد التهاب لثه ارائه می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا با علائم، علل، روش‌های پیشگیری و درمان آن آشنا شوید.
التهاب لثه چیست؟
التهاب لثه، ملتهب شدن و قرمز شدن بافت نرم و صورتی رنگ اطراف دندان‌ها (لثه) است. این التهاب معمولا بدون درد است، اما ممکن است باعث خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن شود. التهاب لثه، مرحله اولیه بیماری پریودنتال (periodontal disease) است که در صورت عدم درمان، می‌تواند به تحلیل استخوان و لثه (periodontal destruction) و در نهایت لق شدن و افتادن دندان‌ها منجر شود.
علائم التهاب لثه
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- قرمزی، تورم و التهاب لثه
- بوی بد دهان (هالیتوزیس)
- عقب‌نشینی لثه (در مراحل پیشرفته)
- لق شدن دندان‌ها (در مراحل پیشرفته)
علل التهاب لثه
مهم‌ترین علت التهاب لثه، تجمع پلاک میکروبی (bacterial plaque) روی دندان‌ها است. پلاک، لایه‌ای چسبناک و بی‌رنگ است که از باکتری‌ها در دهان تشکیل می‌شود. اگر پلاک به طور مرتب با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین نرود، سفت شده و به تارتار (tartar) یا جرم دندان تبدیل می‌شود. تارتار، ماده‌ای سخت و معدنی است که به راحتی از روی دندان‌ها پاک نمی‌شود و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند. باکتری‌های موجود در پلاک و تارتار، سموم (toxins) تولید می‌کنند که باعث تحریک لثه و ایجاد التهاب می‌شود.
عوامل خطرساز التهاب لثه
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی و قاعدگی
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
- سوء تغذیه
- داروهای خاص
- سیستم ایمنی ضعیف
تشخیص التهاب لثه
تشخیص التهاب معمولا توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان (دندانپزشک) انجام می‌شود. دندانپزشک، معاینه دهان و دندان‌ها را انجام می‌دهد و ممکن است برای بررسی وضعیت استخوان فک، از اشعه ایکس استفاده کند.
درمان التهاب لثه
درمان التهاب ، با هدف از بین بردن پلاک و تارتار و جلوگیری از پیشرفت بیماری صورت می‌گیرد. اولین قدم در درمان، تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها (scaling and root planing) توسط دندانپزشک یا دندانپزشک است. در این روش، پلاک و تارتار از روی سطح دندان‌ها و زیر خط لثه (روی ریشه دندان) برداشته می‌شود.
بعد از تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها، لازم است بهداشت دهان و دندان به طور مرتب رعایت شود. این شامل مسواک زدن دو بار در روز به مدت دو دقیقه و نخ دندان کشیدن حداقل یک بار در روز است. استفاده از دهانشویه ضد التهاب نیز می‌تواند به بهبود التهاب کمک کند.
در صورتی که التهاب شدید باشد یا به بیماری پریودنتال پیشرفت کرده باشد، ممکن است به درمان‌های دیگری مانند جراحی لثه نیاز باشد.
پیشگیری از التهاب لثه
پیشگیری از التهاب بسیار مهم است، زیرا درمان آن در مراحل اولیه، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است. برای پیشگیری از التهاب لثه، نکات زیر را رعایت کنید:
- مسواک زدن دو بار در روز به مدت دو دقیقه با خمیر دندان حاوی فلوراید
- نخ دندان کشیدن حداقل یک بار در روز برای تمیز کردن بین دندان‌ها
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها (حداقل هر شش ماه یک بار)
- ترک سیگار کشیدن
- رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل
عوارض التهاب لثه درمان نشده
اگر التهاب لثه درمان نشود، می‌تواند به بیماری پریودنتال پیشرفت کند. بیماری پریودنتال، التهابی است که علاوه بر لثه، بافت‌های نگهدارنده دندان (استخوان، رباط پریودنتال) را نیز درگیر می‌کند. در مراحل پیشرفته بیماری پریودنتال، استخوان و بافت‌های نگهدارنده دندان تخریب می‌شوند و دندان‌ها لق شده و می‌افتند.
علاوه بر مشکلات دهان و دندان، التهاب لثه درمان نشده می‌تواند بر سلامت کلی بدن نیز تأثیر بگذارد. مطالعات نشان داده‌اند که بین التهاب لثه و بیماری‌های قلبی، دیابت، سکته مغزی و زایمان زودرس ارتباط وجود دارد.
مراقبت‌های خانگی برای التهاب لثه
در کنار درمان‌های دندانپزشکی، رعایت برخی نکات در منزل می‌تواند به بهبود التهاب و جلوگیری از عود آن کمک کند:
- استفاده از مسواک نرم: مسواک‌های زبر می‌توانند باعث تحریک لثه شوند. بنابراین، استفاده از مسواک نرم با برس‌های لطیف توصیه می‌شود.
- تعویض مسواک به طور مرتب: مسواک را باید هر سه ماه یکبار یا بعد از ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی تعویض کرد.
- استفاده از دهانشویه ضد التهاب: استفاده از دهانشویه ضد التهاب می‌تواند به کاهش التهاب و کنترل باکتری‌ها کمک کند. اما به خاطر داشته باشید که دهانشویه جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیست.
- استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب و درد لثه کمک کند. برای این منظور، یک حوله تمیز را با آب سرد خیس کرده و به مدت ۱۰ دقیقه روی لثه‌ها قرار دهید.
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C و A می‌تواند به تقویت لثه‌ها کمک کند. میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات منابع خوبی از این ویتامین‌ها هستند.
- کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث تشدید التهاب لثه شود. بنابراین، مدیریت استرس با تکنیک‌های relaxation و ورزش می‌تواند به بهبود سلامت دهان و دندان کمک کند.
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید:
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- قرمزی، تورم و التهاب لثه
- بوی بد دهان (هالیتوزیس)
- عقب‌نشینی لثه
- لق شدن دندان‌ها
- درد لثه
نتیجه‌گیری
التهاب لثه، بیماری شایعی است که با رعایت بهداشت دهان و دندان قابل پیشگیری است. درمان التهاب در مراحل اولیه، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است. بنابراین، با رعایت نکات بهداشتی و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توان از بروز التهاب لثه و مشکلات جدی دهان و دندان جلوگیری کرد. این مقاله، با هدف آگاهی‌رسانی و کمک به شما برای داشتن لثه‌های سالم و لبخندی زیبا تهیه شده است.
Persian 
English 
Arabic