دندان قروچه: ساییدن ناخودآگاه دندان‌ها و راه‌های کنترل آن
دندان قروچه، که در اصطلاح علمی با نام “براکسیسم (Bruxism)” شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن فرد به صورت ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم ساییده یا فشار می‌دهد. این فشار و ساییدن دندان‌ها می‌تواند در طول روز یا شب هنگام خواب رخ دهد و در برخی موارد، ترکیبی از هر دو باشد.
دندان قروچه مشکلی شایع است و بر اساس تحقیقات انجمن دندانپزشکی آمریکا (American Dental Association) ، از هر ۱۰ نفر، ۱ نفر تحت تأثیر نوعی از دندان قروچه قرار دارد. اگرچه دندان قروچه عارضه‌ای آزاردهنده است، اما خوشبختانه قابل کنترل و درمان می‌باشد.
در این مقاله، با دندان قروچه، علل زمینه‌ای آن، علائم هشداردهنده، عوارض احتمالی، روش‌های تشخیص و درمان و راهکارهای پیشگیری آشنا خواهیم شد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند :
- انواع دندان قروچه
- علل دندان قروچه
- علائم دندان قروچه
- عوارض احتمالی دندان قروچه
- تشخیص دندان قروچه
- درمان دندان قروچه
- پیشگیری از دندان قروچه
- نتیجه گیری
انواع دندان قروچه
دو نوع اصلی دندان قروچه وجود دارد:
- دندان قروچه‌ی بیداری (Diurnal Bruxism): این نوع دندان قروچه در طول روز و به طور ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. فرد مبتلا معمولا از ساییدن دندان‌هایش آگاه نیست.
- دندان قروچه‌ی خواب (Sleep Bruxism): این نوع دندان قروچه در هنگام خواب رخ می‌دهد و فرد از آن بی‌خبر است. دندان قروچه‌ی خواب معمولا شدیدتر از نوع بیداری بوده و می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری شود.
علل دندان قروچه
علل زمینه‌ای بروز دندان قروچه به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله:
- استرس و اضطراب: استرس یکی از شایع‌ترین علل براکسیسم ( قروچه) است. فشارهای عصبی و روانی باعث می‌شود فرد به طور ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم فشار دهد یا ساییده کند.
- اختلالات خواب: آپنه‌ی خواب (وقفه تنفسی در خواب) و اختلالات ساییدن دندان‌ها در خواب (Sleep-related Bruxism) می‌توانند با هم مرتبط باشند.
- مشکلات دندانپزشکی: نامرتبی دندان‌ها، عدم قرارگیری صحیح دندان‌ها روی هم (مال‌اکلوژن)، و وجود روکش یا بریج نامناسب می‌توانند باعث ایجاد قروچه شوند.
- عوامل سایکولوژیک: برخی از اختلالات روانی مانند افسردگی و اختلال بیش فعالی-نقص توجه (ADHD) می‌توانند زمینه‌ساز دندان قروچه باشند.
- مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروهای ضدافسردگی و برخی داروهای روانگردان می‌تواند عارضه‌ی جانبی قروچه داشته باشد.
- مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف سیگار، الکل و برخی مواد مخدر می‌تواند زمینه‌ساز بروز دندان قروچه شود.
علائم دندان قروچه
این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- ساییدگی، شکستگی یا لق شدن دندان‌ها
- صداهای ساییدن یا فشار دادن دندان‌ها در طول روز یا شب
- درد و حساسیت دندان‌ها، به خصوص هنگام جویدن
- درد فک، صورت یا گوش
- سفتی یا خستگی عضلات فک
- سردردهای صبحگاهی
- اختلال در خواب
عوارض احتمالی دندان قروچه
دندان قروچه‌ی درمان‌نشده می‌تواند منجر به عوارض جدی برای دندان‌ها و سلامت دهان و فک شود، از جمله:
- آسیب به دندان‌ها: ساییدن طولانی‌مدت دندان‌ها می‌تواند منجر به ساییدگی مینه‌ی دندان، از بین رفتن عاج دندان، لق شدن دندان‌ها، و در موارد شدید، شکستگی دندان شود.
- مشکلات TMJ (مفصل گیجگاهی-خروجی): قروچه می‌تواند باعث ایجاد فشار و درد در مفصل گیجگاهی-خروجی (TMJ) شود که مفصل اتصال دهنده‌ی فک پایین به جمجمه است.
- اختلالات خواب: دندان قروچه‌ی شدید می‌تواند خواب را مختل کند و منجر به خستگی و بیداری‌های مکرر در طول شب شود.
- سردرد: دندان قروچه می‌تواند باعث ایجاد سردردهای تنشی و میگرنی شود.
تشخیص دندان قروچه
اغلب بر اساس معاینه‌ی بالینی دندانپزشک و بررسی علائم بیمار صورت می‌گیرد. دندانپزشک ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
- معاینه‌ی فیزیکی دندان‌ها: دندانپزشک دندان‌ها را از نظر ساییدگی، ترک خوردگی، و لق شدن بررسی می‌کند.
- معاینه‌ی فک و مفاصل گیجگاهی-خروجی (TMJ): دندانپزشک وضعیت فک و مفاصل گیجگاهی-خروجی را از نظر درد، سفتی و محدودیت حرکت بررسی می‌کند.
- بررسی سابقه‌ی پزشکی و دندانپزشکی: دندانپزشک در مورد علائم بیمار، استرس‌های زندگی، عادات خواب و سابقه‌ی پزشکی و دندانپزشکی او سوال می‌پرسد.
- در صورت لزوم، بررسی شریک خواب: گاهی اوقات، شریک خواب فرد مبتلا به دندان قروچه‌ی خواب ممکن است متوجه صدای ساییدن دندان‌های او در طول شب شود.
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر به بررسی‌های تکمیلی نظیر الکترومیوگرافی (EMG) یا پلیсомنوگرافی (بررسی خواب) نیاز داشته باشد.
درمان دندان قروچه
خوشبختانه، گزینه‌های درمانی موثری برای کنترل و مدیریت قروچه در دسترس است. هدف اصلی درمان، کاهش فشار وارده بر دندان‌ها و محافظت از آن‌ها در برابر ساییدگی است.
برخی از روش‌های درمانی رایج برای دندان قروچه عبارتند از:
- استفاده از محافظ دهان (Nightguard): محافظ دهان یک وسیله‌ی پلاستیکی نرم و قالب‌گیری‌شده است که روی دندان‌های بالا یا پایین قرار می‌گیرد و از ساییدن مستقیم دندان‌ها روی هم جلوگیری می‌کند. استفاده از محافظ دهان به ویژه در قروچه‌ی خواب بسیار موثر است.
- اصلاح عادات رفتاری: مدیریت استرس با روش‌های آرامش‌بخش مانند تمرین‌های تنفسی و مدیتیشن می‌تواند به کاهش دندان قروچه کمک کند. همچنین، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل و کافئین می‌تواند موثر باشد.
- درمان مشکلات دندانپزشکی زمینه‌ای: در صورتی که نامرتبی دندان‌ها، مال‌اکلوژن، و یا روکش یا بریج نامناسب باعث ایجاد دندان قروچه شود، اصلاح این مشکلات توسط دندانپزشک می‌تواند به کاهش فشار روی دندان‌ها و کنترل دندان قروچه کمک کند.
- درمان‌های فیزیوتراپی: تمرین‌های فیزیوتراپی برای تقویت عضلات فک و بهبود عملکرد مفصل گیجگاهی-خروجی می‌تواند در کاهش درد و سفتی ناشی از قروچه مفید باشد.
- درمان‌های دارویی: در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است داروهای شل‌کننده‌ی عضلات را برای کاهش فشار روی فک تجویز کند.
پیشگیری از دندان قروچه
با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز قروچه را کاهش داد یا از شدت آن کاست:
- مدیریت استرس: یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس‌های روزمره مانند ورزش، یوگا، مدیتیشن و گذراندن وقت با عزیزان می‌تواند در کاهش قروچه ناشی از استرس موثر باشد.
- ایجاد عادات خواب سالم: داشتن یک برنامه‌ی خواب منظم و رعایت بهداشت خواب به داشتن خوابی آرام و کاهش احتمال قروچه‌ی خواب کمک می‌کند.
- معاینات دندانپزشکی منظم: مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان‌ها و فک و تشخیص و درمان به موقع مشکلات دندانپزشکی زمینه‌ای می‌تواند در پیشگیری از قروچه موثر باشد.
- رژیم غذایی سالم: مصرف متعادل مواد غذایی و اجتناب از جویدن اجسام سخت می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها و کاهش فشار روی فک کمک کند.
نتیجه گیری
دندان قروچه مشکلی شایع است که می‌تواند بر سلامت دهان و دندان و کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد. اما خوشبختانه، با تشخیص به موقع و انجام اقدامات درمانی مناسب، می‌توان به خوبی آن را کنترل کرد و از عوارض احتمالی آن پیشگیری نمود. در صورت داشتن هر گونه علائم هشداردهنده‌ی دندان قروچه، با دندانپزشک خود مشورت کنید تا با تشخیص و درمان به موقع، از لبخندی زیبا و سالم لذت ببرید.
کلینیک دندانپزشکی میوادنت: لبخندی زیبا، سلامتی ماندگار
کلینیک دندانپزشکی میوادنت با درخشش در زمینه‌ی ارائه‌ی خدمات دندانپزشکی، همواره در تلاش بوده است تا با بهره‌گیری از جدیدترین تجهیزات و فناوری‌های روز دنیا و حضور دندانپزشکان مجرب و متخصص، بهترین و باکیفیت‌ترین خدمات را به بیماران خود ارائه دهد.
ما در کلینیک میوادنت، با در نظر گرفتن بهترین ها، به دنبال ایجاد تجربه‌ای منحصر به فرد و لذت‌بخش برای بیماران خود هستیم.
شرح خدمات کلینیک دندانپزشکی میوادنت:
در کلینیک دندانپزشکی میوادنت، طیف گسترده‌ای از خدمات دندانپزشکی برای نیازهای مختلف بیماران ارائه می‌شود که در ادامه به شرح مختصری از هر یک می‌پردازیم:
۱. معاینات و چکاپ‌های دوره‌ای:
معاینات و چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی از جمله مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت دهان و دندان است. در این معاینات، دندانپزشک وضعیت دندان‌ها، لثه‌ها و سایر بافت‌های دهان را بررسی می‌کند و در صورت وجود هرگونه مشکل، اقدامات درمانی لازم را انجام می‌دهد.
۲. جرم‌گیری و بروساژ:
جرم‌گیری و بروساژ از جمله اقدامات پیشگیرانه‌ی مهم برای جلوگیری از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان است. در این فرآیند، جرم و پلاک دندان که به مرور زمان روی دندان‌ها تجمع پیدا می‌کنند، توسط متخصص بهداشت دهان و دندان به طور کامل از بین می‌روند.
۳. پر کردن دندان:
پر کردن دندان که با نام ترمیم دندان نیز شناخته می‌شود، برای درمان حفره‌های دندانی و جلوگیری از پوسیدگی بیشتر دندان انجام می‌شود. در این روش، حفره ایجاد شده در دندان با مواد مخصوص پر می‌شود.
۴. عصب‌کشی دندان:
عصب‌کشی دندان زمانی انجام می‌شود که عصب دندان (پالپ) به دلیل پوسیدگی عمیق یا ضربه آسیب دیده باشد. در این روش، عصب و ریشه آسیب‌دیده از دندان خارج می‌شود و فضای خالی آن با مواد مخصوص پر می‌شود.
۵. روکش و ایمپلنت دندان:
روکش دندان برای پوشش کامل دندانی که به شدت آسیب دیده یا ضعیف شده است، استفاده می‌شود. ایمپلنت دندان نیز نوعی پروتز دندانی است که در استخوان فک کاشته می‌شود و جایگزین دندان از دست رفته می‌شود.
۶. ارتودنسی:
ارتودنسی برای اصلاح نامرتبی دندان‌ها و فک و ایجاد ظاهری زیبا و منظم در دندان‌ها انجام می‌شود. این درمان با استفاده از براکت‌ها، سیم‌ها و دیگر ابزارهای ارتودنسی انجام می‌شود.
۷. جراحی‌های دهان و دندان:
جراحی‌های دهان و دندان برای درمان مشکلات پیچیده‌تر دهان و دندان مانند کیست دندان، عفونت لثه و جراحی فک انجام می‌شود.
۸. زیبایی دندان:
خدمات زیبایی دندان شامل روش‌هایی مانند بلیچینگ دندان، کامپوزیت دندان، لمینت دندان و جواهردندان می‌شود که برای ایجاد لبخندی زیبا و بی‌نقص استفاده می‌شود.
۹. لیزر درمانی:
لیزر درمانی در دندانپزشکی کاربردهای متعددی مانند جراحی لثه، جرم‌گیری دندان، کاهش درد و التهاب و سفید کردن دندان‌ها دارد.
۱۰. دندانپزشکی کودکان:
دندانپزشکی کودکان شامل خدمات ویژه‌ای برای معاینه، تشخیص و درمان مشکلات دندانپزشکی در کودکان است.
ما در کلینیک میوادنت همواره در تلاش هستیم تا با ارائه‌ی خدمات جامع و باکیفیت به شما عزیزان، تجربه‌ای خوشایند و رضایت‌بخش از درمان‌های دندانپزشکی را برایتان فراهم کنیم.
برای رزرو نوبت و دریافت مشاوره‌ی رایگان با ما تماس بگیرید.
Persian 
English 
Arabic